Berre få dagar etter at eg hadde starta i jobben som journalist i Romsdalsposten i juni 1977, fekk eg i oppdrag å dekke eit kommunestyremøte i heimkommunen Surnadal. Ein erfaren kollega ga meg ei opplæring som varte i tretti sekund. Den var omtrent slik: – Sakene startar hos kontorsjefen. Han gjev tilråding til formannskapet. Dei vedtek så si innstilling til kommunestyret, der endeleg vedtak blir fatta. Du forstår meir når du ser sakspapira.
Med denne bagasjen fekk eg mitt første møte med kommunepolitikken.
På denne tida vart kommunestyremøta i Surnadal haldne i biblioteket oppe på kvisten i det gamle kommunehuset. Ordførar Nils Magnar Torvik tok vel imot den unge journalistspiren. I tillegg til meg sat journalistar frå Tidens Krav, Driva og Adresseavisen på pressebenken. Det var brei dekning av kommunale møte i Surnadal i dei dagar.
Eg hugsar ikkje kva saker som var oppe. Men debuten gjekk greit. Tilbakemeldinga frå redaktøren i Kristiansund var i alle fall positiv.
Da eg sette meg på pressebenken i kommunestyresalen på kommunehuset i Elnesvågen sist torsdag, dukka junidagen i 1977 opp i minnet. Det slo meg at ringen var slutta. 48 år etter at presseyrket fanga meg og sendte meg ut på ei spennande reise som m.a. skulle innehalde fem redaktørjobbar, er eg som pensjonist og frilansjournalist tilbake der det heile starta.
Det kan eg takke Hustadvikingen og Hilde Kvammen for. På seinsommaren 2023 vart avisa starta. Da gründer og redaktør Hilde spurde om eg var interessert i å bidra, skulle det kome til å endre kvardagane for den relativt ferske pensjonisten. Plutseleg opna det seg ei avisverd fri for ansvar, administrative plikter, lønsforhandlingar, meingslaus rapportering til kravstore konserndirektørar, rekneskap, budsjett og anna altoppslukande papirarbeid. Eg kunne ikkje ha vore meir heldig.
Hustadvikingen er i sterk vekst. Det er ei sann glede å ikkje berre skrive, men også få lov til å vere diskusjonspartnar og medspelar for redaktøren. Ja, få oppleve at den kompetansen ein har opparbeidd gjennom eit langt liv framleis har verdi. Hilde er ein svært dyktig redaktør. Ho veit kva og kor ho vil. Dessutan er ho ei klok dame, som forstår at den gamle særingen treng litt rom for å trivast og prestere. Saman har vi vorte eit sterkt og samkøyrt team som får til mykje, med eit godt vennskap på toppen som bonus.
Journalistyrket har endra seg enormt sidan eg starta. Teknologien har revolusjonert rapporteringa frå kommunestyremøta. I gamle dagar hadde vi god tid. Etter seine kveldsmøte starta vi ofte ikkje på skrivinga før neste dag. Etter deadline var det uansett ingen vits i å produsere stoff. Artiklar som vart levert etter deadline t.d. ein tysdag, ville ikkje kome i avisa før torsdag. I dag verkar dette nærast uverkeleg.
I 2025 handlar det om å få sakene ut på nett så fort som mogleg. Deadline eksisterer ikkje lenger. Eller kanskje rettare sagt: Den eksisterer heile tida, døgnet rundt. Om ein greier å publisere ei sak før konkurrenten, om det så er berre eit minutt, kan det vere avgjerande for kor mange som klikkar seg inn og les. Yrkesskadd som eg er, må eg berre innrømme at dette tykkjer eg er rasande artig.
Eg kan vel også tillate meg å seie at det kjennest greit å ha hengt såpass med i utviklinga, at eg i mitt syttiande år kan følge med i debatten i kommunestyret, samtidig som eg skriv saker og legg dei ut på nett rett frå møtet.
Innhald og form på kommunestyremøta er langt på veg slik som før. Det er bra. Kommunestyret representerer sjølve kjernen av lokaldemokratiet. Det er ikkje noko ein eksperimenterer med. Men også politikarane er innhenta av digitaliseringa. Dette gir seg m.a. utslag i absurde mengder med saksdokument.
Kommuneadministrasjonen i gamle dagar hadde berre stensilmaskin og skrivemaskin å hjelpe seg med. Det resulterte i kortfatta, poengterte og handterbare saksdokument. I tillegg kosta det å sende ut papira til representantar og presse. Dei kom i posten og gjekk fint inn i ein A4-konvolutt. Bunken var kanskje ikkje meir enn ein centimeter tjukk.
«Yrkesskadd som eg er, må eg berre innrømme at dette tykkjer eg er rasande artig»
I dag er det annleis. Stensilmaskina borte. Eit omfang på meir enn tusen sider med dokument til eitt enkelt møte er heilt normalt.
Datateknologien har skapt gode tider for byråkratar med sans for vedlegg. Det er så enkelt. Kun eit klikk, så er enda eit dokument føyd til saka. Det er berre å køyre på. Ofra for dette «framsteget» er dei folkevalde, som treng fleira dagar om dei skal kome igjennom alt.
Eg nektar å tru at denne tsunamien med meir eller mindre relevant informasjon bidrar til eit styrka beslutningsgrunnlag for dei som skal fatte vedtak. Og berre for å ha sagt det: Dette er ikkje einestaånde for Hustadvika kommune.
Andre ting har også forandra seg. I Hustadvika kommunestyre sit representantar med capsen på i salen. Det har eg aldri sett før. Eg kan med hundre prosent sikkerheit seie at ein slik stil ville surnadalsordførar Nils Magnar Torvik ha slått ned på i 1977. Sjølv om vi lever i ei tid med meir liberale kleskodar, burde dagens ordførar i Hustadvika ha gjort det same. Kanskje blir eg oppfatta som gammaldags. Det får stå sin prøve. For meg blir dette eit spørsmål om verdigheit og respekt for den viktige institusjonen som kommunestyret er.
Å fylle pensjonistdagar med å dekke kommunestyremøte kjennest som å kome heim. Det er ei påminning om kvifor eg ein gong valde å bli journalist framfor gardbrukar, og det gir meg ei kjensle av kontinuitet og fullføring.
Eg er tilbake der alt starta, som menig journalist. Ja, ringen er slutta. Men eg er også klar for fleire rundar.
FINTENKJARPLASSEN 